Waarom mislukt het merendeel van de fusies en overnames? Kilian Wawoe, docent human resource management aan de VU Amsterdam, is er duidelijk over. “Fusies en overnames zijn net een casino.”
65 tot 85 procent van de overnames mislukken. “Apart van elkaar waren de bedrijven winstgevender dan samen. Wat bezielt dan topmensen, want dat zijn het vooral, om toch door te gaan? Vooral als je weet dat het geen waarde gaat opleveren?” Het antwoord zit vooral in het brein van de manager. Dominante factoren bij managers zijn macht en status, zo blijkt uit onderzoek.
Fusies gaan door door de angst om te verliezen
Topmensen worden niet gedreven door de wil om te winnen, maar door de angst om te verliezen, meent Wawoe. “De pijn om te verliezen is groter dan de blijdschap van het winnen. Daarom is iets winnen minder belangrijk dan houden wat je hebt. Daarom gaan fusies en overnames altijd in golfbewegingen. De gedachte is: als ik niet meedoe, verlies ik.”
Een ‘puzzelstuk’ bij het verklaren van het mislukken van fusies en overnames is dat topmanagers wel risico’s nemen, maar de gevolgen daarvan niet zelf hoeven te dragen. “Het is Russische roulette met iemand anders zijn hoofd. Daarom zijn familiebedrijven veel voorzichtiger.”
Een ander puzzelstuk is wat Wawoe de ‘Tonny Eyk-feedback’ noemt. “De pianist gaf kinderen in een tv-programma altijd een zeven. Hoe hoger in de organisatie, hoe minder eerlijk we zijn. Mensen bij ABN Amro wisten wel dat het misging, maar durfden niets te zeggen. Wat zegt u tegen uw partner over uw collega’s? Zeg dat eens tegen de collega zelf. Dat is de meest eerlijke terugkoppeling die je kunt bedenken.”
Nog een miskleun bij overnames: als we groter worden, kunnen we klanten beter bedienen. “Er zit geen enkele logica in deze zin.” Wawoe komt tot de slotsom. “Fusies en overnames zijn net een casino. Het is een kansspel. De accountant is de croupier die moet zeggen ‘is dit nu wel verstandig? Ik snap dat je dit wilt, maar weet je het zeker?’ Fusies en overnames zijn veel minder een rationeel proces dan de betrokken partijen je willen doen geloven. Als je weet dat het in de basis psychologie is, dan kun je als accountant beter tegenwicht bieden.”
