Blog

Commissarissen benchmarkonderzoek over samenwerking en acquisities

Toezichthouders hebben een belangrijke rol

Leestijd: 3 minuten

“Samenwerking, acquisities en integraties zijn te veel een ad hoc gebeurtenis. Is er wel aandacht voor het belang van de menselijke factor?”

In 2020 is in combinatie met het jaarlijkse Grant Thornton commissarissen benchmark onderzoek van Board in Balance en hoogleraar Herbert Rijken het door IntegrationPeople gesponsorde ‘samenwerkingsonderzoek’, met deze subtitel, gepresenteerd. Dit jaarlijkse onderzoek kent een vergelijkbare aanpak als de vorige onderzoeken.

Samenvatting commissarissen benchmark onderzoek

Uit het commissaris benchmark onderzoek van Board in Balance blijkt dat er op een aantal fronten de nodige veranderwensen zijn waar te nemen. Ook blijken er vanwege het onderzoek en de impressies, opgedaan tijdens de interviews, de nodige aarzelingen te bestaan.

Soms lijkt het of de overname of samenwerkingsgedachte er eerder is en de motieven er nog bij moeten worden gezocht. Over een integratie wordt dan soms te gemakkelijk of helemaal niet gedacht.  Met alle gevolgen voor de betrokken medewerkers en hun ondernemingsraad. De commissarissen zitten nog in de aarzelende modus, maar lijken wel te bewegen. Maar zou het kunnen zijn dat de onderbelichte rol van het menselijk kapitaal één van de verklaringen of misschien wel de verklaring is waarom blijkbaar zoveel samenwerkingsvormen mislukken.

De meer gedetailleerde bevindingen hebben betrekking op:

1. Verwachte vormen van samenwerking: Meer samenwerking met derden verwacht. 

In de nabije toekomst wordt duidelijk meer samenwerking met derden verwacht. In de non-profitsector is dit de dominante gedachte (bij 80 %), maar ook bij de profitsector en de directie is samenwerking met derden duidelijk favoriet. Op de tweede plaats staan bij de profitsector en de directie met circa 50 % van de respondenten een verwachte toename van overnames. En op de derde plaats komen fusies. Daarvan voorziet ongeveer een kwart van de respondenten een toename.

2. Motieven om meer samen te werken: Vooral verbreding portfolio en binnenhalen technologie

In de wenselijke situatie is het acquisitie-/samenwerkingsmotief met de hoogste mate van instemming ‘verbreding van de product-/dienstportfolio. Samen met het ‘binnenhalen van technologie’ is dit relatief de meeste gedeelde overweging. De meeste veranderwensen betreffen ‘binnenhalen van technologie’, ‘binnenhalen van menselijk kapitaal op managementniveau’ en op de derde plaats op ‘medewerkersniveau’.

3. Is samenwerking vooraf overdacht?

Opvallend is dat een groot aantal veranderwensen een bespreekbaar punt is. Het ambitieniveau ligt dan nog onder de 3.2. Dit is mogelijk een indicatie dat samenwerking, acquisities en fusies bij veel organisaties onvoldoende vooraf zijn overdacht binnen de RvC en/of primair op het bordje ligt van de Raad van Bestuur. De vraag is of overnames en samenwerkingsverbanden binnen de strategie het ad hoc karakter overstijgen als het gaat om aandacht van de Raad van Commissarissen.

Onderscheidende fasen bij majeure acquisities en andere vormen van samenwerking

Er worden een aantal fasen onderscheiden. Deze zijn:

  1. het voortraject;
  2. de transactiefase; 
  3. de integratiefase.

Bij deze fasen is een wisselend aantal vragen gesteld over het hebben van nadrukkelijke doelstellingen, draaiboeken, teams en de samenstelling daarvan, inzet van RvB en RvC, betrokkenheid van OR en inzet van externe deskundigen. De bevindingen waren:

  1. Voortrajectfase – Overeenstemming vooraf over: Te bereiken doelstellingen, inzet en samenstelling van het Acquisitie- en Integratieteam. In de voortrajectfase is er een brede overeenstemming dat de te bereiken doel-stellingen vooraf zijn bepaald en dat er besloten is over de inzet en de samenstelling van een acquisitieteam. Er is een substantieel veranderpercentage. Verbeterwensen betreffen vooral het hebben van een draaiboek voor de integratie. Vooral de non-profitsector heeft een hoog veranderpercentage (81 procent). De meeste verbeteringen zijn wenselijk bij het familiebedrijf, de woningcorporatie en de zorginstelling. De bedrijfsprofielen hebben procentueel gezien meer veranderwensen dan de persoonsgebonden profielen. Het basisprofiel heeft hogere ambities vergeleken met de anderen, vooral bedrijfsbenchmarks, en geen verbeterwensen en lijkt daarmee de zaakjes op orde te hebben.
  2. Transactiefase – Betrokkenheid hele Raad van Commissarissen, inzet van acquisitie- en integratieteam en externen wenselijk. In de transactiefase is er ook sprake van een zekere overeenstemming, zij het dat de mate van instemming varieert tussen de verschillende benchmarks. Betrokkenheid van de hele RvC is wenselijk evenals de inzet van een acquisitieteam en van externe adviseurs. Het percentage veranderwensen is hier relatief beperkt. Ook bij dit onderdeel zijn er bij de bedrijfsprofielen meer veranderwensen dan bij de persoonsgebonden profielen. Het familiebedrijf heeft hier de meeste veranderwensen.
  3. Integratiefase – Inzet van het integratieteam en het volgen van de voortgang door de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. Voor de integratiefase is de hoogste mate van instemming in de wenselijke situatie weggelegd voor de inzet van een integratieteam en het volgen van de voortgang van het proces door de RvB en door de gehele RvC. Ook de inzet van externe adviseurs is in beeld. De non-profitsector heeft hier een zeer hoog veranderpercentage met 78 procent. De profitsector met 37 procent en de persoonsgebonden profielen met 27 procent blijven hierbij ruimschoots achter. De meeste veranderwensen betreffen de betrokkenheid van de (c)or. En de benchmarks met de meeste veranderwensen zijn hier het familiebedrijf, de woningcorporatie en zorgsector. Ook nu heeft het basisprofiel met één verbeterwens de zaakjes blijkbaar op orde.

Over het onderzoek

  • In totaal zijn er tijdens dit commissarissen benchmark onderzoek 269 vragenlijsten ingevuld die bruikbaar waren voor de kwantitatieve analyse. Hiervan waren er 207 commissarissen, 27 leden van directie/RvB’s, 12 secretarissen van RvC’s en 23 internal auditors. Een deel van de vragenlijsten is ingevuld in combinatie met een persoonlijk interview. Dit jaar zijn er 139 persoonlijke interviews afgenomen. Deze interviews zijn elke keer weer een bron van inspiratie en geven waardevolle informatie. De overige antwoorden zijn via een online vragenlijst ontvangen.
  • In het commissarissen benchmark onderzoek zijn naast het basisprofiel diverse benchmarks/profielen onderscheiden (zie de leeswijzer in het rapport).

Wil je het Commissarissen benchmark onderzoek “Acquisities en samenwerking te veel een ondoordachte ad-hoc gebeurtenis” vrijblijvend ontvangen? Download het hier.

Bespreken hoe we uw groeistrategie laten werken?

Wat uw branche ook is, het is essentieel om te begrijpen hoe u van het nu naar het volgende kunt gaan om de zakelijke uitdagingen van vandaag om te zetten in het succes van morgen.